Leszczyna pospolita
Nazwa łacińska: Corylus avellana L. Nazwa angielska: Hazelnut, European hazel
Krzew osiągający zwykle do ok. 5 m wysokości, niekiedy niskie drzewo.
Jest bardzo tolerancyjnym krzewem w stosunku do światła, rośnie dobrze nawet w cieniu, jednak znacznie słabiej wtedy owocuje. Unika jałowych, suchych i podmokłych gleb.
Występuje niemal na terenie całej Europy, za wyjątkiem północnej części Skandynawii. Ponadto w Azji Mniejszej i na Kaukazie. W Polsce jest gatunkiem pospolitym występującym w żyznych lasach liściastych, a także w zbiorowiskach zarośli, na obrzeżach lasów i pośród pól.
W mitologii greckiej Apollo odkupił od Hermesa stworzony przez niego flet (prawdopodobnie fletnię Pana) w zamian dając mu za to dar wieszczenia i kij pasterski. Owy kij – kaduceusz, miał być leszczynową różyczką, za dotknięciem której ludziom łatwiej było wyrazić swoje myśli przy użyciu ładnie złożonych słów. W ten oto sposób Hermes został królem elokwencji.
W tradycji celtyckiej leszczyna symbolizuje mądrość i inspirację poetycką. Legenda podaje, że święte leszczyny rosły dookoła stawu, w którym pływały łososie. Orzechy spadały do wody, a łososie zjadając je, przejmowały mądrość drzewa.
W Anglii, jak mówi piętnastowieczna „Księga św. Albansa” wierzono, że dzięki leszczynie można osiągnąć niewidzialność. W tym calu należało najeść się nasion paproci i wędrować z długim na półtora sążnia leszczynowym kijem z zatkniętą na nim leszczynową gałązką podpierając się o niego.
Słowianie uznawali leszczynę za żywicielkę i drzewo opiekuńcze, posiadające moc leczenia chorób.
W polskim obyczaju ludowym orzech laskowy podarowany chłopcu przez dziewczynę, miał na celu zniechęcenie go do dalszych zalotów.
Orzechy można spożywać w całości, pokruszone, mielone czy zarumienione na patelni. Poza wszelkiego rodzaju wyrobami cukierniczymi można je również wykorzystać jako panierkę do kotletów. Z nasion tłoczy się także olej spożywczy. Orzechy zawierają dużo białka, węglowodanów, soli mineralnych, prowitaminę A, witaminę B1. W lecznictwie stosuje się odwar z kory i liści do leczenia żylaków i zaburzeń krążenia. Zewnętrznie taki odwar pomaga na ropiejące rany, wypryski i owrzodzenia.
